ارزیابی اثر تنش خشکی بر جوانه‌زنی، رشد و عملکرد میوه بامیه (Abelmoschus esculentus)

این پژوهش به منظور بررسی اثر تنش خشکی در مرحله جوانه­زنی، رشد و عملکرد میوه بامیه در آزمایشگاه و مزرعه انجام شد. این تحقیق در مرحله آزمایشگاهبه صورت فاکتوریل دو عاملی بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در آزمایشگاه کشاورزی دانشگاه پیام نور خوزستان اجرا شد. عامل اول آماده­سازی بذر (شامل تیمار شاهد و آماده سازی بذر با استفاده از آب و نیترات پتاسیم) و عامل دوم تنش خشکی (شامل پتانسیل­های ماتریک 3/0-، 6/0-، 9/0- و 2/1- مگاپاسکال) بود. نتایج نشان داد که بیشترین درصد جوانه­زنی بذر بامیه در شرایط بدون تنش و با پیش­تیمار آبی بود. با افزایش شدت تنش درصد جوانه­زنی بذر بامیه کاهش یافت به طوری که در تیمار بدون آماده­سازی، با کاهش پتاسیل ماتریک از اولین به سومین سطح درصد جوانه­زنی در شرایط تنش خشکی، 3/72 درصد کاهش یافت. همچنین نتایج نشان داد که تیمار بذر با آب، در شرایط تنش خشکی و غیر تنش خشکی باعث بهبود درصد جوانه­زنی شد. آزمایش مرحله مزرعه­ای در سال زراعی 95-1394 در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمار دور آبیاری بر مبنای زمان لازم برای 70، 100، 130 و 160 میلی­متر تبخیر از تشت تبخیر اعمال گردید. نتایج آزمایش مزرعه­ای نشان داد که افزایش دور آبیاری، تجمع ماده خشک، شاخص سطح برگ، ارتفاع بوته، تعداد میوه در بوته، عملکرد بیولوژیک و عملکرد میوه بامیه را کاهش داد به طوری که افزایش فاصله آبیاری از سطح اول به سطوح دوم، سوم و چهارم به ترتیب 9%، 26% و 31 درصد عملکرد میوه را کاهش داد. لذا برای تولید بهینه محصول بامیه، گیاه نباید در طول دوره رشد با تنش خشکی مواجه گردد و دور آبیاری 70 میلی­متر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر توصیه می­شود. با این حال، با توجه به اینکه در سطح دوم آبیاری درصد کاهش عملکرد چشمگیر نبود، ممکن است با توجه به مسائل اقتصادی مزرعه بتوان سطح دوم آبیاری را نیز توصیه نمود که این موضوع به تحقیقات بیشتر نیاز دارد.